Τεχνητή Νοημοσύνη στο Δίκαιο στην Eλλάδα : Οδηγός 101

Πριν λίγα χρόνια το νομικό επάγγελμα θεωρούνταν «ατσάλινο» απέναντι στην αυτοματοποίηση. Όμως, οι αυτοματοποιημένες ψηφιακές ανάγκες της εποχής της Τεχνητής Νοημοσύνης έχουν μετασχηματίσει το ψηφιακό περιβαλλον εργασίας τόσο ώστε το 54 % των νομικών επαγγελματιών δηλώνει ότι ήδη συντάσσει έγγραφα με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, σύμφωνα με τη Federal Bar Association. Ταυτόχρονα, η παγκόσμια αγορά Legal AI υπολογίζεται σε 1,9 δισ. $ το 2024 και αναμένεται να αναπτύσσεται με CAGR 13,1 % έως το 2034, το οποίο δημοσιοποίησε η Global Market Insights Inc.

Το 54 % των νομικών επαγγελματιών ήδη χρησιμοποιεί AI για σύνταξη εγγράφων.

Τι είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη στο δίκαιο – Οδηγός 101

Legal AI είναι το σύνολο αλγορίθμων NLP, μηχανικής μάθησης και μεγάλων γλωσσικών μοντέλων που αυτοματοποιούν γνωσιακές νομικές εργασίες. Από τα rule-based expert systems της δεκαετίας ’80 έως τα σημερινά generative LLMs, η τεχνολογία εξελίσσεται παράλληλα με τη δικηγορία, παράγοντας συνεκτικό κείμενο που υπακούει σε δογματικούς κανόνες.

Κύριοι υποκλάδοι της ΤΝ στο δίκαιο

1. Νοημοσύνη Συμβολαίων

Εργαλεία Contract Intelligence  , όπως το spellbook.legal, που αναγνωρίζουν ρήτρες, επισημαίνουν κενά συμμόρφωσης και εκτιμούν νομικό ρίσκο μέσα σε δευτερόλεπτα. Μια εργασία που απαιτούσε ώρες junior associates.

2. Predictive Analytics για δικαστικές εκβάσεις

Η πλατφόρμα PreDicta υποστηρίζει 86 % ακρίβεια στην πρόβλεψη ομοσπονδιακών αποφάσεων αξιοποιώντας 120 βιογραφικούς δείκτες δικαστών.

3. e-Discovery με NLP

Η τεχνολογία – βοηθούμενη ανασκόπηση (TAR) και τα LLM reviewers επιτυγχάνουν επιτάχυνση χρόνου αποτελέμσατος ποσοστού έως 70 %, φτάνοντας σε ποσοστά 90 % μετά από fine-tuning , σε κλάσμα χρόνου σε σχέση με την παραδοσιακή ανασκόπηση. ComplexDiscovery

4. Εταιρική Συμμόρφωση & RegTech

Οι RegTech πλατφόρμες διασταυρώνουν νέες κανονιστικές πράξεις σε πραγματικό χρόνο, προειδοποιώντας compliance officers και ενημερώνοντας πολιτικές—ζωτικής σημασίας για ESG και AML.

Kρίσιμες λειτουργίες που ενισχύουν τη Δικαιοσύνη

Οι εταιρικοί πελάτες απαιτούν απτά οφέλη· πρόσφατη ανάλυση των Financial Times δείχνει ότι η ενσωμάτωση Legal AI μειώνει το συνολικό νομικό κόστος έως 10 %.

Παράλληλα, ο υπό έγκριση AI Act της Ε.Ε. κατατάσσει κάθε νομικό σύστημα ως «υψηλού κινδύνου», απαιτώντας auditability, human oversight και διαχειρίσιμη προκατάληψη. Το σημαντικότερο όλων είναι ότι η τελική μορφή του κανονισμού θέτει προθεσμία συμμόρφωσης την 1 Αυγούστου 2025.

Το adaptability της Ελλάδας στο νομικό κλάδο έως το Μάϊο 2025.

Παρά τα μεγάλα λόγια για τον «ψηφιακό μετασχηματισμό της Δικαιοσύνης», τα σκληρά νούμερα δείχνουν ότι η υιοθέτηση εξειδικευμένων legal-AI πλατφορμών στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στα πρώτα της βήματα και εξελίσσεται με ανομοιόμορφους ρυθμούς ανά επαγγελματική ομάδα. Παρακάτω συνοψίζονται τα πιο πρόσφατα –και διαθέσιμα– στατιστικά:

Η γενική εικόνα

Τι σημαίνει πρακτικά; Λιγότερο από το 1/3 των εγχώριων οργανισμών έχει, προς το παρόν, εγκαταστήσει λύσεις AI, πάραυτα οι νομικές ομάδες που το κάνουν, τις χρησιμοποιούν συχνά (τουλάχιστον εβδομαδιαία).

Χρήση από Έλληνες Δικαστές

Συμπέρασμα: Η πραγματική καθημερινή χρήση AI από δικαστές παραμένει χαμηλή, αλλά τα οργανωμένα προγράμματα κατάρτισης και τα πρώτα πιλοτικά συστήματα δείχνουν κλίμα θετικής αποδοχής.

Χρήση από Δικηγόρους & εταιρικά νομικά τμήματα

Τι κάνει διαφορά;
Οι Έλληνες δικηγόροι υιοθετούν κατά πλειοψηφία «οριζόντια» μοντέλα (ChatGPT, Gemini) για πρόχειρη έρευνα και δοκιμή συμβάσεων, ενώ μόνο μια μικρή, αλλά αυξανόμενη, μερίδα περνά σε «κάθετα» legal-AI εργαλεία με συμβόλαια επιχειρησιακής κλίμακας.

Λοιποί εμπλεκόμενοι (γραμματείς, διαμεσολαβητές, RegTech)

• Γραμματείς & δικαστικοί υπάλληλοι: 67 % δηλώνουν ότι «θα υιοθετούσαν εργαλείο αυτόματης καταγραφής πρακτικών» μόλις γίνει διαθέσιμο σε ελληνικά δικαστήρια ot.gr.

• Διαμεσολαβητές: Το 2025 αναμένεται πιλοτικό chatbot μικροδιαφορών στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης· εκτιμώμενος όγκος > 2.000 υποθέσεις/έτος (στοιχεία Υπ. Δικαιοσύνης).

• RegTech & εταιρική συμμόρφωση: 33,5 % των ελληνικών επιχειρήσεων δηλώνουν χρήση AI για παρακολούθηση κανονισμών – άρα και τα νομικά τους τμήματα συμμετέχουν στη ροή δεδομένων digital-strategy.ec.europa.eu.

Τάσεις & κενά δεδομένων

1. Έλλειψη συστηματικού auditing: Δεν υπάρχει ακόμη επίσημη μέτρηση υιοθέτησης legal-AI από το Υπουργείο Δικαιοσύνης ή την Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων. Τα τρέχοντα στοιχεία προέρχονται από ακαδημαϊκές έρευνες και ad-hoc ερωτηματολόγια.

2. Ανομοιομορφία προσβάσεων: Οι μεγάλες εταιρικές/οικονομικές υποθέσεις κινούν την αγορά (Harvey, Lexis+ AI), ενώ τα μικρά γραφεία βασίζονται σε freemium LLM.

3. Νομοθετικό «μαξιλάρι»: Η ψήφιση του EU AI Act ευνοεί έργα χαμηλού ρίσκου (π.χ. ανωνυμοποίηση, μετατροπή ομιλίας), άρα προβλέπεται ταχεία αύξηση χρήσης στα δικαστήρια από 2026.

Μεθοδολογία

Τα στοιχεία προέρχονται από:

• Ευρωπαϊκή Έκθεση Digital Decade 2024 για την Ελλάδα digital-strategy.ec.europa.eu

• MSc έρευνα ΕΚΠΑ «Ψηφιακός Μετασχηματισμός της Ελληνικής Δικαιοσύνης» (Ιούλ. 2024) pergamos.lib.uoa.gr

Το bottom line

Οι Έλληνες δικαστές βρίσκονται ακόμη στη φάση εκπαίδευσης και πιλοτικών έργων,  οι δε δικηγόροι πειραματίζονται μαζικά με «open» LLMs. Παράλληλα, οι εταιρικοί νομικοί προχωρούν ταχύτερα σε εξειδικευμένες λύσεις.

Το 2026-27 θα είναι το κρίσιμο διετές που θα κρίνουν αν τα σημερινά έργα μεταφραστούν σε ευρεία καθημερινή χρήση.